“ฟ้าใส มินิ” กับภารกิจฟอกอากาศใจกลางกรุงเทพมหานคร

เขียนบทความโดย RISC | 1 วันที่แล้ว

แก้ไขล่าสุด : 1 วันที่แล้ว

เมื่อพูดถึงย่านที่มีความหนาแน่นของการจราจรสูง หนึ่งในนั้นต้องมี “ย่านราชประสงค์” อยู่ด้วย เพราะเป็นย่านศูนย์กลางธุรกิจหลายอย่าง มีการสัญจรของทั้งประชาชน และนักท่องเที่ยวอย่างต่อเนื่องตลอดทั้งวัน ส่งผลให้เกิดความเสี่ยงต่อการสะสมของมลพิษทางอากาศ โดยเฉพาะฝุ่นละอองขนาดเล็ก (Particulate Matter: PM) ที่กระทบต่อสุขภาพของประชาชนในเมืองเป็นอย่างมาก
 ​
และนั่นจึงเป็นเหตุผลให้มีการติดตั้งหอฟอกอากาศ “ฟ้าใส มินิ” ขึ้นมาในย่านนั้น เพื่อศึกษาศักยภาพของระบบฟอกอากาศกลางแจ้งในพื้นที่ใช้งานจริง โดยได้รับความไว้วางใจจากผู้บริหารพื้นที่เกษร และย่านราชประสงค์ ในการติดตั้งบริเวณหน้าอาคารเกษร อมรินทร์ และเกษรวิลเลจ​

ฟ้าใส มินิ ทำงานผ่านกระบวนการฟอกอากาศด้วยเทคโนโลยี Venturi Scrubber ที่ได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่องโดยศูนย์วิจัยและนวัตกรรมเพื่อความยั่งยืน (RISC) เพื่อดักจับฝุ่นละอองและมลพิษในอากาศให้มีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ ยังมีการพัฒนาระบบตรวจวัดคุณภาพอากาศแบบเรียลไทม์ เพื่อควบคุมการทำงานของระบบให้ทำงานโดยอัตโนมัติตามค่าฝุ่นที่ตรวจพบในแต่ละช่วงเวลา เป็นการเพิ่มความแม่นยำในการตอบสนองต่อสถานการณ์ฝุ่นละอองในพื้นที่จริง และใช้ทรัพยากรเพื่อดักจับฝุ่นละอองเท่าที่จำเป็น

การประเมินผลการทำงานของระบบฟอกอากาศฟ้าใส มินิ ในช่วงเดือนมีนาคม – เมษายน 2568 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่มีค่าฝุ่น PM2.5 สูงอย่างต่อเนื่อง พบว่าสามารถลดความเข้มข้นของฝุ่น PM2.5 ได้ในระดับที่น่าสนใจ โดยมีประสิทธิภาพการลดค่าฝุ่นเฉลี่ยรายชั่วโมงสูงสุดอยู่ที่ 65% และเฉลี่ยรายวัน (24 ชั่วโมง) สูงสุดอยู่ที่ 36% โดยผลลัพธ์ดังกล่าวสัมพันธ์กับปัจจัยแวดล้อมต่างๆ เช่น ทิศทางและความเร็วลม ความชื้นสัมพัทธ์ และระดับความหนาแน่นของการจราจรในพื้นที่ในแต่ละวัน

จากการวิเคราะห์ตามช่วงเวลาพบว่า ฟ้าใส มินิ มีประสิทธิภาพสูง สามารถฟอกอากาศได้ดีในช่วงเวลาเย็น (18:00) จนถึงเที่ยงวัน (12:00) ซึ่งเป็นช่วงที่สอดคล้องกับเวลาที่มีการใช้งานพื้นที่ และการจราจรหนาแน่น แต่บางช่วงตอนกลางวันที่มีลมธรรมชาติพัดแรง ก็มีส่วนช่วยลดค่าฝุ่น PM2.5 ส่งผลให้คุณภาพอากาศดีขึ้น​

แม้ในช่วงฤดูฝน หรือฤดูที่มีฝุ่นน้อย ฟ้าใส มินิ ยังคงทำงานอัตโนมัติตามสภาวะอากาศจริง โดยเปิดทำงานเฉพาะช่วงเวลาที่ค่าฝุ่นเกินเกณฑ์กำหนด จึงช่วยให้พื้นที่มีปริมาณฝุ่นต่ำ ช่วยลดการสัมผัสฝุ่นละอองในช่วงเวลาสั้นๆ ที่มีความเข้มข้นสูง (short-term peak exposures)

ฟ้าใส มินิ ในวันนี้ ไม่ได้เป็นเพียงอุปกรณ์ทางวิศวกรรมสำหรับฟอกอากาศ แต่ทำหน้าที่เสมือน "กลไกเฝ้าระวัง" ที่ปฏิบัติหน้าที่อย่างต่อเนื่อง เพื่อปกป้องทุกคนจากมลพิษที่อาจเกิดขึ้นได้ในทุกวัน แม้ในช่วงเวลาที่ผู้คนไม่อาจรับรู้ถึงภัยที่แฝงอยู่ในอากาศรอบตัว​

เนื้อหาโดย ณพล เกียรติก้องมณี สถาปนิกวิจัยอาวุโส และผู้เชี่ยวชาญระดับ TREES-A, Building Technology, Intelligent Systems, Innovative Solutions, RISC