Fitwel Standard มาตรฐานอาคาร เพื่อสุขภาวะที่ดีของผู้ใช้อาคาร

เขียนบทความโดย RISC | 2 ปีที่แล้ว

แก้ไขล่าสุด : 2 ปีที่แล้ว

ปัจจุบันเราใช้ชีวิตภายในอาคารกว่าร้อยละ 90 สภาพแวดล้อมภายในอาคาร จึงส่งผลโดยตรงต่อการใช้ชีวิตประจำวันของเรา ทั้งสุขภาพกาย และใจ บวกกับกระแสที่คนเราหันมาใส่ใจสุขภาพมากขึ้น จึงเกิดมาตรฐานอาคารที่ให้ความสำคัญกับสุขภาพกาย และใจของคนในอาคาร เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่ส่งเสริมสุขภาวะที่ดี ​

ซึ่งมาตรฐานเหล่านั้นก็มีมากมาย ไม่ว่าจะเป็น WELL Building Standard โดย International WELL Building Institute (IWBI) สหรัฐอเมริกา, มาตรฐานอาคารเป็นสุข หรือ The SOOK Building Standard โดย สถาบันอาคารเขียวไทย และอีกมาตรฐานที่น่าสนใจก็คือ “Fitwel” มาตรฐานรับรองอาคาร เพื่อสุขภาวะที่ดีของผู้ใช้อาคาร ​

มาตรฐานอาคาร Fitwel ก่อตั้งขึ้นเมื่อ ปี ค.ศ.2016 จุดประสงค์เพื่อส่งเสริมให้ทุกอาคาร ทุกพื้นที่ สามารถสร้างเสริมสุขภาพ และสุขภาพวะที่ดีได้ โดย Fitwel ประกอบไปด้วยมาตรฐานด้านการออกแบบ และการบริหารจัดการอาคาร ที่สร้างขึ้นมาจากข้อมูลงานวิจัย และแนวทางปฏิบัติที่มีมาตรฐานสากล ​

การสร้างมาตรฐาน Fitwel มีการทดสอบ โดยนำมาตรฐานไปทดลองใช้กับอาคารในสหรัฐอเมริกาหลากหลายประเภท ทั้งอาคารใหม่ และเก่า โดย U.S. Centers for Disease Control (CDC) and Prevention กรมควบคุมโรค สหรัฐอเมริกา และ U.S. General Services Administration (GSA)  สำนักบริหารงานบริการทั่วไปสหรัฐอเมริกา ซึ่งผลการทดสอบ คือ มาตรฐาน Fitwel สามารถสร้างพื้นที่ที่ช่วยส่งเสริมสุขภาพ สำหรับหลายอาคาร หลายขนาด หลายอายุ และหลายพื้นที่ ​

มาตรฐาน Fitwel ใช้เวลาพัฒนากว่า 5 ปี โดยทาง CDC และ GSA ซึ่งอ้างอิงจากข้อมูลงานวิจัยกว่า 5,600 ชิ้น และกลยุทธที่มีประสิทธิภาพที่สุดมากกว่า 70 การศึกษา จนพัฒนาออกมาเป็นมาตรฐานที่ Fitwel ที่ประกอบไปด้วย 7 หมวดหมู่หลักในการส่งเสริมสุขภาวะที่ดี ได้แก่ ​

1. Impacts Surrounding Community Health การส่งเสริมสุขภาพแก่ชุมชนโดยรอบ: การออกแบบที่ส่งเสริมสุขภาพให้กับผู้ใช้งานอาคาร และยังขยายผลไปยังผู้ที่อยู่อาศัยโดยรอบอีกด้วย อย่างเช่น การมีพื้นที่สีเขียวสาธารณะในโครงการที่เปิดให้ชุมชนสามารถใช้งานได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย เป็นการใส่ใจกับสุขภาพคนในชุมชนโดยรอบให้ได้รับประโยชน์จากพื้นที่ของเรา ​

2. Reduces Morbidity and Absenteeism การลดการเจ็บป่วย และการลางานจากปัญหาสุขภาพ: การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่ดี เช่น มีฝุ่น อากาศชื้น แสงไม่สว่างเพียงพอ ไม่มีพื้นที่สีเขียว มีแต่ผนังปูน ส่งผลให้เกิดการเจ็บป่วยทางกาย และจิตใจไม่สดชื่น ดังนั้นจึงต้องสร้างสภาพแวดล้อมสุขภาพดี ที่ช่วยลดการเจ็บป่วยได้ เช่น สร้างคุณภาพอากาศในอาคารที่ดี การออกแบบที่ใช้แสงธรรมชาติในพื้นที่ การเพิ่มต้นไม้หรือพื้นที่สีเขียว มีจุดบริการน้ำดื่มที่มีคุณภาพอย่างเพียงพอ มีพื้นที่ส่งเสริมการเดิน การออกกำลังกาย ​

3. Supports Social Equity for Vulnerable Populations การสนับสนุนความเท่าเทียมทางสังคมสำหรับประชาชนกลุ่มเปราะบาง: สนับสนุนเด็ก ผู้สูงอายุ ผู้พิการ และผู้ด้อยโอกาสทางสังคม ให้สามารถเข้าถึงบริการสุขภาพได้อย่างเท่าเทียม เช่น การออกแบบพื้นที่ให้เข้าได้ถึงได้สำหรับทุกคน (Universal Accessibility) มีสิ่งอำนวยความสะดวกด้านสุขภาพในพื้นที่สำหรับทุกคน เป็นต้น ​

4. Instills Feelings of Well-Being การสร้างสุขภาวะที่ดี: สร้างสภาพแวดล้อมที่สะอาดปลอดภัย ผ่อนคลาย มีพื้นที่สีเขียว เข้าถึงธรรมชาติได้ง่ายสำหรับคนทุกกลุ่ม สามารถพบปะ ทำกิจกรรมทางสังคมร่วมกันได้อย่างเท่าเทียม จะช่วยสร้างเสริมสุขภาวะที่ดีให้กับทุกคนได้ เมื่อมาใช้งานในพื้นที่ ​

5. Enhances Access to Healthy Foods ส่งเสริมการเข้าถึงอาหารสุขภาพ: อาหารถือเป็นพื้นฐานด้านสุขภาพที่สำคัญปัจจัยหนึ่ง การออกแบบพื้นที่จึงต้องส่งเสริมให้เกิดพฤติกรรมการบริโภคที่ดี เช่น เข้าถึงอาหารสุขภาพได้สะดวก และหลากหลาย สร้างแรงจูงใจให้บริโภคอาหารสุขภาพ ด้วยอาหารสุขภาพราคาพิเศษ เป็นต้น ​

6. Promotes Occupant Safety การส่งเสริมความปลอดภัยในพื้นที่: การออกแบบพื้นที่ที่ลดความเสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุ เช่น การป้องกันการเกิดอุบัติเหตุบริเวณทางเดินเท้า ทางจักรยานในพื้นที่ รวมทั้งการออกแบบบันไดที่ปลอดภัย การรองรับเหตุการณ์ฉุกเฉิน เช่น การมีอุปกรณ์กระตุกหัวใจไฟฟ้าชนิดอัตโนมัติ (AED) ​

7. Increases Physical Activity การส่งเสริมกิจกรรมที่ช่วยเพิ่มกายบริหารระหว่างวัน: ใน 1 วันคนเราใช้เวลานั่งอยู่หน้าจอคอมพิวเตอร์เป็นเวลานาน ส่งผลให้เกิดอาการ Office Syndrome และโรคอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ดังนั้นจึงต้องมีการสนับสนุนการเดินเท้า การขึ้นลงบันได แทนการใช้ลิฟท์โดยสาร มีพื้นที่ออกกำลังกายอย่างเพียงพอ และส่งเสริมสุขภาพที่ดีผ่านการขยับร่างกายระหว่างวัน​

ซึ่ง Fitwel มีการให้คะแนนที่คำนวน algorithm แบบพิเศษ โดยจะได้คะแนนมากหรือน้อย ขึ้นอยู่กับผลกระทบเชิงบวกที่สามารถสร้างได้ และตามหลักฐานที่ชัดเจนถึงประสิทธิภาพของกลยุทธ์นั้นๆ โดย Fitwel มีระดับการรับรองผ่านการให้ดาว ที่แบ่งออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่ ​

1 ดาว สำหรับอาคารที่ผ่านการรับรอง 90-104 คะแนน​
2 ดาว สำหรับอาคารที่ผ่านการรับรอง 105-124 คะแนน​
3 ดาว สำหรับอาคารที่ผ่านการรับรอง 125-144 คะแนน​

Fitwel นั้นเป็นมาตรฐานที่มีความยืดหยุ่นสูงมาก เนื่องจากไม่มีข้อบังคับใดๆ เลย มีแต่ข้อทำคะแนน ทำให้ผู้สนใจรับรองอาคาร สามารถเลือกทำคะแนนในข้อที่โครงการสามารถทำได้สูง โดยไม่ต้องกังวลว่าจะมีข้อไหนที่ไม่สามารถทำได้ ซึ่งการไม่มีข้อบังคับเป็นจุดแตกต่างที่สำคัญสำหรับ Fitwel เมื่อเทียบกับมาตรฐานอาคารอื่นๆที่มีข้อบังคับ และข้อทำคะแนน ​

นอกจากนี้ Fitwel ยังรองรับอาคารหลากหลายประเภท ซึ่งปัจจุบันมีทั้งหมด 7 ประเภท ได้แก่ ​

1. Senior Housing Scorecard (SH)​
2. Multi-Tenant Base Building (MTBB)​
3. Multi-Tenant Whole Building Scorecard (MTWB)​
4. Single Tenant Building Scorecard (ST)​
5. Commercial Interior Space Scorecard (CI)​
6. Retail Scorecard (RT)​
7. Multifamily Residential Building Scorecard (MFR)​

ซึ่งนอกจากการรับรองอาคารแล้ว ตอนนี้ Fitwel ยังมีการรับรองพื้นที่ Site ด้วยเช่นกัน ได้แก่ ​

1. Community Scorecard (CM)​
2. Commercial and Industrial Site Scorecard (C&I)​

และจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของ COVID-19 ทาง Fitwel จึงได้สร้าง Fitwel Viral Response Module (VRM) คำแนะนำการดูแลอาคารโดยผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพและผู้นำในอุตสาหกรรม เพื่อเป็นมาตรฐานสากลสำหรับการการสร้างความปลอดภัยจากโรคติดเชื้อ รวมทั้งสุขภาวะที่ดีในอาคาร ซึ่งเป็นคำแนะนำที่มาจากงานวิจัยที่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่ชัดเจน และผ่านการรับรองโดยบุคคลที่สามในการลดการแพร่เชื้อไวรัสในอาคาร เช่น การควบคุมคุณภาพอากาศภายในอาคาร การควบคุมความชื้น การกรองอากาศ การเพิ่มการระบายอากาศที่เพียงพอเพื่อลดการติดเชื้อทางอากาศ การควบคุมคุณภาพน้ำให้ดีปลอดภัยจากเรียลีเจียนเนลโลสิส (Legionellosis) การทำความสะอาดพื้นที่และพื้นผิวสัมผัสบ่อยภายในอาคารให้สะอาด ปราศจากเชื้อโรค เชื้อไวรัส การสื่อสารเพื่อให้ความรู้ การป้องกันสุขภาพจากโรคติดเชื้อ การวางแผนอาคารเพื่อรองรับการระบาดของโรคติดเชื้อ ​

หากผู้ใดสนใจข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับมาตรฐาน Fitwel สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ www.fitwel.org ​

เนื้อหาโดย คุณ เพชรรินทร์ พงษ์เพ็ชรกูล สถาปนิกวิจัยอาวุโส / ผู้เชี่ยวชาญระดับ LEED AP BD+C, WELL AP, Fitwel Ambassador, TREES-A NC, RISC​

อ้างอิงข้อมูลจาก ​
Fitwel: https://www.fitwel.org/solutions , Fitwel Viral Response Module (VRM): https://www.fitwel.org/viral-response-module ​
Introduction WELL V2: https://v2.wellcertified.com/en/wellv2/overview​
เกณฑ์มาตรฐานอาคารเป็นสุข The SOOK Building Standard: https://tgbi.or.th/news-activities/annoucement/2021/08/24/1426/​