‘บ้าน’ อัตลักษณ์ที่เปลี่ยนไปตามวันเวลา การศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับที่อยู่อาศัยที่ช่วยสร้างกระบวนการเรียนรู้ใหม่ให้กับการอยู่อาศัยแห่งอนาคต

เขียนบทความโดย RISC | 5 ปีที่แล้ว

แก้ไขล่าสุด : 2 ปีที่แล้ว

วิวัฒนาการของโลกและการเติบโตทางเศรษฐกิจและสังคม กลายเป็นปัจจัยสำคัญในบริบทของการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับแทบทุกสังคม หากมองย้อนกลับไปในอดีตจะพบว่า กรุงเทพมหานครเป็นเมืองที่ปกคลุมไปด้วยต้นไม้ การสัญจรด้วยเรือตามคูคลอง และการดำรงชีวิตในบ้านเรือนไทย ปัจจุบันได้กลายเป็นภาพทรงจำในอดีตไปแล้ว 

ด้วยอัตราการเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากรที่มีราว 10 ล้านคนในปัจจุบัน คำนวณความหนาแน่นของประชากรโดยเฉลี่ยอยู่ที่ 3,634 คน/ตารางกิโลเมตร ส่งผลต่อความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับรูปแบบที่อยู่อาศัยให้คำนึงถึงประโยชน์การใช้พื้นที่เป็นหลัก บนพื้นที่จำกัดสิ่งปลูกสร้างที่เอื้อต่อชีวิตของผู้พักอาศัยจึงถูกออกแบบให้อยู่ภายในกรอบอาคารภายใต้หลังคาเดียวกัน ซึ่งมีความสำคัญมากต่อรูปแบบการอยู่อาศัยในเมือง การศึกษาพื้นที่ใช้งานที่มีความเหมาะสมต่อผู้พักอาศัยในแต่ละพื้นที่ของบ้านจึงมีความสำคัญมากกว่าการศึกษาขนาดของพื้นที่ใช้งานแต่เพียงอย่างเดียว

จากตัวอย่างแนวคิดการออกแบบในตารางจะพบว่าในการออกแบบที่พักอาศัยนั้นจะต้องมีพื้นฐานความคิดเหล่านี้ในการออกแบบเพื่อตอบสนองต่อความต้องการของผู้พักอาศัย 

นอกจากการออกแบบที่ใช้แนวคิดด้านความสัมพันธ์ของพื้นที่การใช้งานกับพฤติกรรมการอยู่อาศัย การลดขนาดของพื้นที่ใช้สอยลง เช่น การลดพื้นที่ห้องนอน การออกแบบห้องครัวที่มีขนาดเล็กเหมาะแก่การใช้งาน และการใช้พื้นที่ในแนวดิ่ง ในการซ้อนทับกันของพื้นที่ใช้สอยที่หลากหลาย โดยการออกแบบเหล่านี้เริ่มมีมากขึ้นสำหรับที่อยู่อาศัยในเมืองในปัจจุบัน

การเติบโตของธุรกิจคอนโดหรือห้องพักขนาดเล็กที่เกิดขึ้นเป็นจำนวนมากในพื้นที่ที่เป็นเมือง พื้นที่ย่านเศรษฐกิจที่มีราคาที่ดินสูง กลายเป็นโจทย์ที่ท้าทายของผู้ออกแบบเพื่อให้ผู้อยู่อาศัยได้ประโยชน์สูงสุดจากที่พักอันจำกัดด้วยพื้นที่ ตัวอย่างการออกแบบห้องพักขนาดเล็กที่น่าสนใจ คือการออกแบบของสถาปนิกชาวฮ่องกง ที่ได้ใช้แนวคิดในการผสมผสานพื้นที่การใช้งานลงบนผนังห้อง โดยการออกแบบให้ผนังแต่ละชั้นสามารถเลื่อนและปรับได้ ทำให้ห้องพักขนาด 32 ตารางเมตรนี้ สามารถปรับเปลี่ยนได้ถึง 24 แบบ เปลี่ยนห้องขนากเล็กให้กลายเป็นห้องชมภาพยนตร์ ห้องนอน ห้องครัว และห้องอื่นๆ บนพื้นที่ใช้สอยอย่างลงตัว พร้อมทั้งยังสามารถนำแสงธรรมชาติจากภายนอกมาใช้ตามความต้องการของผู้ใช้สอยได้อีกด้วย

การออกแบบด้วยแนวคิด Build Small-Live Large ไม่เพียงช่วยจัดสรรพื้นที่ให้กับที่อยู่อาศัยขนาดเล็กได้อย่างลงตัวเท่านั้น แต่ยังนับเป็นการจุดประกายการออกแบบสำหรับการอยู่อาศัยยุคใหม่ของคนเมืองต่อไปในอนาคตอีกด้วย

Story by ดร.จิตพัต ฉอเรืองวิวัฒน์ (ฝ่ายวิจัยและพัฒนา กลุ่มบริษัทดีที)