เรบีส์ (โรคพิษสุนัขบ้า) รักอย่างถูกวิธี ชีวีจะปลอดภัย

เขียนบทความโดย RISC | 1 วันที่แล้ว

แก้ไขล่าสุด : 13 ชั่วโมงที่แล้ว

คนรักสัตว์โปรดฟังทางนี้!!​

สัตว์ทุกตัวมีความน่ารักในตัวเอง ไม่ว่าจะสัตว์ที่มีเจ้าของ หรือสัตว์จรที่พบตามท้องถนน จนบางคนอดใจไม่ไหว อยากเข้าไปสัมผัส อยากให้อาหาร อยากเข้าไปเล่นด้วย แต่...หากชะล่าใจ ก็อาจส่งผลอันตรายถึงชีวิตได้เหมือนกัน​

เพราะอะไรก็เกิดขึ้นได้ ดังคำโบราณว่าไว้ อย่าไว้ใจสัตว์หน้าขน​

จากข้อมูลสถานการณ์โรคพิษสุนัขบ้าของประเทศไทยในเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา มีรายงานว่าปีนี้มีผู้ป่วยด้วยโรคพิษสุนัขบ้าแล้ว 7 คน ซึ่งเสียชีวิตทั้ง 7 คน โดยที่รายล่าสุดเสียชีวิต เพราะไม่ได้รับวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าหลังถูกสุนัขจรจัดกัด​

สัตว์เลี้ยงนอกจากจะให้ความสุขกับเราแล้ว ในอีกแง่มุมนึง เรายังมีโอกาสเสี่ยงต่อการได้รับโรคภัยไข้เจ็บจากสัตว์เลี้ยงได้อีกด้วย หากเราประมาท ไม่รักษาความสะอาด หรือขาดความรับผิดชอบโดยไม่ดูแลจัดการสวัสดิภาพสัตว์อย่างถูกต้อง นั่นก็เพราะโรคจากสัตว์สามารถถ่ายทอดสู่คนได้​

โรคติดเชื้อจากสัตว์สู่คน ก็คือโรคที่เกิดจากการติดเชื้อ และสามารถติดต่อกันได้ระหว่างคนและสัตว์ ซึ่งการติดต่ออาจติดต่อจากสัตว์มายังคน หรือจากคนไปยังสัตว์ก็ได้​
1. ไวรัส ตัวอย่างเช่น โรคพิษสุนัขบ้า โรคไข้หวัดนก​
2. แบคทีเรีย ตัวอย่างเช่น โรคฉี่หนู โรคบาดทะยัก โรคไข้กระต่าย​
3. เชื้อรา ตัวอย่างเช่น โรคเชื้อราจากผิวหนังแมว โรคเชื้อรามูลนก​
4. ปรสิต ตัวอย่างเช่น โรคพยาธิปากขอ พยาธิตัวกลม โรคไข้ขี้แมว​

ซึ่งโรคพิษสุนัขบ้า (Rabies) เป็นอีกโรคที่เรารู้จักกันดี สามารถติดต่อผ่านทางน้ำลาย จากการถูกสัตว์ที่ติดเชื้อกัด หรือข่วน ทำให้เกิดอาการทางระบบประสาทและสมอง หากไม่ได้ทำความสะอาด และรับวัคซีนหลังสัมผัส อาจถึงขั้นเสียชีวิตได้ การติดเชื้อพิษสุนัขบ้า จึงเป็นเรื่องที่ต้องตระหนัก และต้องรู้จักป้องกันตนเอง​

จากข่าวประกาศพื้นที่เสี่ยงต้องเฝ้าระวังโรคพิษสุนัขบ้า พบสัตว์ป่วยติดเชื้อพิษสุนัขบ้าในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ 9 กันยายน 2568 ที่ผ่านมา ประชาชนจะต้องหลีกเลี่ยงการสัมผัสสัตว์จรจัดในรัศมี 5 กิโลเมตรจากจุดพบเชื้อ หากถูกสุนัขหรือแมวกัด ข่วน หรือสัมผัสสัตว์ต้องสงสัย ให้รีบล้างแผลด้วยสบู่และน้ำสะอาด และรีบพบแพทย์เพื่อฉีดวัคซีนป้องกันทันที เมื่อเกิดเหตุการณ์พบสัตว์ป่วยติดเชื้อพิษสุนัขบ้า จะต้องมีการกำหนดเขตโรคระบาดชั่วคราว โดยทำเครื่องหมายประจำตัวสัตว์ ควบคุมบริเวณ แยกออกจากสัตว์อื่น ทำความสะอาด และทำลายเชื้อโรคระบาด ตามพระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ พ.ศ.2558​

ไม่เพียงแค่สุนัขเท่านั้น หากเราถูกแมว ม้า ลิง วัว ควาย หนู กระรอก กระแต กัดหรือข่วน ควรรีบทำความสะอาด และพบแพทย์เพื่อประเมินหากต้องฉีดวัคซีนป้องกัน เพราะสัตว์เหล่านี้มีโอกาสเป็นโรคพิษสุนัขบ้าได้เช่นกัน​

ถึงแม้โรคพิษสุนัขบ้าจะมีวัคซีนป้องกัน แต่จากข้อมูลจากระบบสารสนเทศเพื่อการเฝ้าระวังโรคพิษสุนัขบ้า (Thai Rabies Net) แสดงให้เห็นว่า โรคพิษสุนัขบ้ายังคงพบได้ทุกภูมิภาคของประเทศไทย​

10 อันดับพื้นที่เกิดโรคพิษสุนัขบ้าสูงสุด 30 วันย้อนหลัง (ตั้งแต่ 11 สิงหาคม 2568 - 10 กันยายน 2568)​

อีกทั้ง ฐานข้อมูลเพื่อการขึ้นทะเบียนสุนัขและแมวของศูนย์บัญชาการควบคุมโรคพิษสุนัขบ้า คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จากการสำรวจโดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ปี พ.ศ. 2562 รอบที่ 1 แสดงให้เห็นจำนวนสุนัขที่ไม่มีเจ้าของมีอยู่ราวๆ 109,123 ตัว คิดเป็นร้อยละ 5.0 ของสุนัขทั้งหมด 2,173,999 ตัว และจำนวนแมวที่ไม่มีเจ้าของอยู่ที่ 55,021 ตัว คิดเป็นร้อยละ 6.4 ของแมวทั้งหมด 854,256 ตัว แสดงให้เห็นว่า ยังมีสัตว์จรอีกมากที่ขาดการดูแล และเสี่ยงต่อการติดเชื้อกลายเป็นพาหะของโรคติดต่ออีกมาก แต่หากมีมาตรการควบคุมและป้องกันที่ได้รับความร่วมมือจากประชาชนทุกคน คาดว่าจะสามารถแก้ปัญหาโรคพิษสุนัขบ้าได้อย่างแน่นอน​

ฐานข้อมูลสรุปจำนวนสุนัขและแมวที่มีเจ้าของและไม่มีเจ้าของ​

สิ่งที่คนรักสัตวต้องระมัดระวังพฤติกรรมของตนเอง ต้องไม่เข้าใกล้สัตว์จรที่มีท่าทางหวาดระแวง หวาดกลัว ดุร้าย หรือป่วย และแสดงความรักความเอ็นดูสัตว์เลี้ยงด้วยความไม่ประมาท​

ส่วนเจ้าของสัตว์เลี้ยงก็ควรเข้าใจพฤติกรรมสัตว์เลี้ยงของตน เพื่อป้องกันการพลาดพลั้งโดนสัตว์เลี้ยงกัดหรือข่วนโดยไม่ตั้งใจ หากปล่อยสัตว์เลี้ยงออกนอกบ้านโดยไม่ระวัง อาจโดนสัตว์จรตัวอื่นทำร้าย ทีี่สำคัญคือควรรักษาความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ พาสัตว์เลี้ยงไปพบสัตวแพทย์รับการตรวจสุขภาพและรับการฉีดวัคซีนเป็นประจำ ​

หลายคนอาจจะไม่รู้ว่าบ้านเรามี "พระราชบัญญัติโรคพิษสุนัขบ้า พ.ศ. 2535" ระบุให้เจ้าของและผู้ครอบครองต้องจัดการให้สุนัขและแมวทุกตัวได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ในกรณีของสุนัขและแมวต้องได้รับการฉีดวัคซีนครั้งแรกเมื่อมีอายุ 2 เดือนขึ้นไป แต่ต้องไม่เกิน 4 เดือน ซึ่งหากไม่ปฏิบัติตามต้องระวางโทษตามกฎหมาย​

ไม่เพียงเท่านั้น ยังต้องทำการถ่ายพยาธิตามระยะเวลาที่สัตวแพทย์แนะนำ ปรับพฤติกรรมให้เคยชินกับล้างมือทุกครั้งภายหลังจากการสัมผัสกับสัตว์เลี้ยง ทั้งการเล่น การทำความสะอาดร่างกาย หรือเก็บมูลของเสียของสัตว์เลี้ยง โดยเฉพาะอย่างยิ่งก่อนรับประทานอาหาร และควรขึ้นทะเบียนสัตว์เลี้ยงกับหน่วยงานราชการท้องถิ่น หรือคลินิคสัตวแพทย์ที่ได้รับอนุญาต เพื่อความปลอดภัย และมีสุขภาวะที่ดีของสัตว์เลี้ยงและเจ้าของ​

นอกจากนี้ ผู้ที่อาศัยในเขตกรุงเทพมหานคร ต้องทำการจดทะเบียนสัตว์เลี้ยง และฝังไมโครชิปเป็นสิ่งที่จำเป็นตามกฎหมาย "ข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรื่องการควบคุมการเลี้ยงหรือปล่อยสัตว์ พ.ศ. 2567" ซึ่งจะมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2569 กำหนดให้เจ้าของสุนัขและแมว ต้องนำสัตว์ไปฝังไมโครชิป จดทะเบียนและออกบัตรประจำตัวสุนัขและแมวภายใน 120 วันนับแต่วันที่สัตว์เกิด หรือภายใน 30 วัน นับตั้งแต่วันที่นำสัตว์มาเลี้ยงในเขตกรุงเทพมหานคร โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยลดปัญหาปริมาณสัตว์จรจัด และส่งเสริมให้ผู้เลี้ยงสัตว์มีความรับผิดชอบต่อสัตว์เลี้ยง​

การรักสัตว์ ต้องรักอย่างถูกวิธี และมีความรับผิดชอบ​

วันป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าโลก 28 กันยายนนี้ จึงอยากให้ทุกคนตระหนัก และป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ร่วมกับกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ภายใต้แนวคิด “อย่ารอช้า! รวมพลังหยุดยั้งพิษสุนัขบ้า” เพื่อความปลอดภัยของทุกคน​

เนื้อหาโดย คุณ สริธร อมรจารุชิต ผู้ช่วยผู้อำนวยการ RISC​

อ้างอิงข้อมูลจาก​
ข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรื่องการควบคุมการเลี้ยงหรือปล่อยสัตว์ พ.ศ. 2567​
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล: Zoonoses โรคติดเชื้อจากสัตว์สู่คน (https://www.si.mahidol.ac.th/metc/met/th/zoo/index.html)​
พระราชบัญญัติโรคพิษสุนัขบ้า พ.ศ. 2535. (2535, 12 กุมภาพันธ์). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 109 ตอนที่ 9. หน้า 24.​
พระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ พ.ศ. 2558. (2558, 2 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 132 ตอนที่ 14 ก. หน้า 22-41.​
ระบบสารสนเทศเพื่อการเฝ้าระวังโรคพิษสุนัขบ้า (http://www.thairabies.net/trn/)​