เสียงน้ำ สายฝน มีผลต่ออารมณ์ของเราอย่างไร?
เขียนบทความโดย RISC | 1 เดือนที่แล้ว
แก้ไขล่าสุด : 1 เดือนที่แล้ว
สายฝนที่โปรยปรายกระทบหน้าต่าง เสียงหยดน้ำที่กระทบพื้นเป็นจังหวะ กลิ่นหอมสดชื่นของดินที่ลอยอยู่ในอากาศ สิ่งเหล่านี้เป็นความรู้สึกดีๆ ที่เกิดขึ้นในช่วงหน้าฝน แต่...เราเคยสงสัยมั้ยว่าเพราะอะไร?
ประสบการณ์ทางประสาทสัมผัสเหล่านี้มีอิทธิพลอย่างมากต่ออารมณ์และความเป็นอยู่ของเรา แม้บางคนจะมองว่าฝนเป็นอุปสรรคต่อกิจวัตรประจำวัน ทำให้เกิดความล่าช้าและความไม่สะดวกสบาย หรือเชื่อมโยงกับความรู้สึกเศร้า ตามบทความก่อนหน้านี้ที่เน้นการพูดถึงประสาทสัมผัส "การมองเห็น" เป็นหลัก ฝนตกทำให้ท้องฟ้ามืดครึ้ม แสงแดดน้อย ส่งผลต่อสารเซโรโทนินไม่สมดุล รู้สึกเศร้าได้ (อ่านเพิ่มเติมที่ https://www.risc.in.th/knowledge/does-the-rain-make-you-lonely) แต่มีงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ที่ระบุว่า จริงๆ แล้วฝนมีผลเชิงบวกมากมายต่อสุขภาพจิตและร่างกายของเรา
วันนี้เรามาสำรวจกันว่าฝนส่งผลต่อเราได้อย่างไร โดยเน้นไปที่ประสบการณ์ทางประสาทสัมผัสของกลิ่นและเสียง กันดูบ้าง รวมทั้งประโยชน์ที่ตามมา
เรามาเริ่มที่ "กลิ่น" กันก่อน...หลายคนคงคุ้นเคยกับกลิ่นสดชื่นของฝนหรือกลิ่นไอดินที่ลอยขึ้นมาจากผิวดิน กลิ่นนี้เราเรียกว่า "เพทริเคอร์" (Petrichor) ซึ่งค้นพบโดยนักวิทยาศาสตร์ชาวออสเตรเลียในปี ค.ศ. 1964 โดยเพทริเคอร์มีส่วนประกอบสำคัญ คือ โอโซน จีโอสมิน (Geosmin) และน้ำมันของพืชบางชนิด จีโอสมินเกิดจากจุลินทรีย์ในดินที่ชื่อว่า สเตรปโตมัยซีส (Streptomyces) เมื่อฝนตกลงมากระทบพื้นดิน สปอร์ของแบคทีเรียและโมเลกุลของจีโอสมินจะลอยขึ้นไปในอากาศ ทำให้เรารับรู้ถึงกลิ่นนี้ นอกจากนี้ น้ำมันของพืชที่ผลิตในช่วงฤดูแล้งก็จะถูกปลดปล่อยสู่อากาศด้วยเช่นกัน จากการศึกษาพบว่า กลิ่นฝนนี้สามารถกระตุ้นให้เกิดความรู้สึกสงบ ลดความเครียด และส่งเสริมการผ่อนคลาย ทำให้เรารู้สึกเชื่อมโยงกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมากขึ้น
ในส่วนของ "เสียง" เสียงฝนมีผลดีต่อความเป็นอยู่ของเรา เนื่องจากเสียงฝนมักจะมีจังหวะ ท่วงทำนอง และความถี่ที่สม่ำเสมอ ซึ่งจัดอยู่ในประเภทเสียงรบกวนที่มีความถี่เฉพาะ เช่น เสียงสีชมพู (Pink Noise) หรือเสียงสีขาว (White Noise) เสียงเหล่านี้จะช่วยกลบเสียงรบกวนจากสิ่งแวดล้อม ทำให้เรามุ่งความสนใจไปที่ช่วงเวลาปัจจุบันได้ มีงานวิจัยที่ชี้ให้เห็นว่า การฟังเสียงธรรมชาติ เช่น เสียงฝน จะสามารถเพิ่มสมาธิ ลดความเครียด และความวิตกกังวลลงได้ และยังเสริมสร้างความสงบ ความผ่อนคลายที่เอื้อต่อการนอนหลับอีกด้วย
มีศิลปิน นักเขียน และนักดนตรีหลายคนค้นพบแรงบันดาลใจท่ามกลางสายฝน เนื่องจากเสียงฝนช่วยปลดล็อกความคิดสร้างสรรค์ และให้สมาธิ นอกจากนี้ ยังมีการศึกษาพบว่า การฟังเสียงฝนขณะแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ จะช่วยลดเวลาในการคำนวณ และเพิ่มประสิทธิภาพการคำนวณได้ดีกว่าสภาพแวดล้อมที่เงียบ ซึ่งบ่งชี้ได้ว่าเสียงฝนช่วยขจัดสิ่งรบกวนจากภายนอก เพิ่มความจดจ่อ และส่งเสริมการทำงานของสมองอีกด้วย
ไม่เพียงแค่นั้น ฝนยังส่งผลต่อ "ประสาทสัมผัสทางผิวกาย" สร้าง "การรับรู้และประสิทธิภาพการทำงาน" เนื่องจากฝนมีแนวโน้มที่จะทำให้อุณหภูมิเย็นลง ซึ่งจากงานวิจัยพบว่า อุณหภูมิที่สูงเกินไป (มากกว่า 32.22 องศาเซลเซียส) หรือเย็นเกินไป (น้อยกว่า 10 องศาเซลเซียส) มีส่วนทำให้ประสิทธิภาพของสมองในการประมวลผลข้อมูลและการตัดสินใจลดลง อุณหภูมิเย็นๆ ถึงปานกลางที่เกิดจากฝนจึงเหมาะสมในการทำงาน สามารถเพิ่มความคิดสร้างสรรค์และความสามารถในการแก้ปัญหาได้
เราจะเห็นได้ว่า ทั้งหมดนั้นล้วนส่งผลกับร่างกายและความรู้สึกของเรา ฝนไม่ได้เป็นเพียงแค่ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ แต่ยังเป็นแหล่งที่มาของแรงบันดาลใจ และการผ่อนคลายอีกด้วย ช่วงหน้าฝนนี้จึงอยากเชิญให้ทุกคนลองสัมผัสถึงประสบการณ์ดีๆ และสิ่งดีๆ ที่เราจะได้รับจากฝนกันดูนะ
เนื้อหาโดย คุณ สิทธา ปรีดาภิรัตน์ นักวิจัยอาวุโส ปฏิบัติการเชื่อมต่อสมองกับคอมพิวเตอร์ Happiness Science Hub, RISC
อ้างอิงข้อมูลจาก :
1. https://www.bbc.com/news/science-environment-44904298
2. Amiri, M. J., Sadeghi, T., & Bonabi, T. N. (2017). The effect of natural sounds on the anxiety of patients undergoing coronary artery bypass graft surgery. Perioperative Medicine, 6(1). https://doi.org/10.1186/s13741-017-0074-3
3. Bentley, P. R., Fisher, J. C., Dallimer, M., Fish, R. D., Austen, G. E., Irvine, K. N., & Davies, Z. G. (2022). Nature, smells, and human wellbeing. Ambio, 52(1), 1–14. https://doi.org/10.1007/s13280-022-01760-w
4. Pilcher, J. J., Nadler, E., & Busch, C. (2002). Effects of hot and cold temperature exposure on performance: a meta-analytic review. Ergonomics, 45(10), 682–698. https://doi.org/10.1080/00140130210158419
5. Proverbio, A. M., De Benedetto, F., Ferrari, M. V., & Ferrarini, G. (2018). When listening to rain sounds boosts arithmetic ability. PloS One, 13(2), e0192296. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0192296
6. Yoon, H., & Baek, H. J. (2022). External Auditory Stimulation as a Non-Pharmacological Sleep Aid. Sensors, 22(3), 1264. https://doi.org/10.3390/s22031264