เคล็ดลับการดูแลสมอง สู่ชีวิตยืนยาวและมีความสุข

เขียนบทความโดย RISC | 14 ชั่วโมงที่แล้ว

แก้ไขล่าสุด : 14 ชั่วโมงที่แล้ว

รู้หรือไม่? การดูแลสมองอย่างเหมาะสมในวัยสูงอายุ ไม่เพียงช่วยลดความเสี่ยงต่อภาวะสมองเสื่อม แต่ยังทำให้ผู้สูงวัยสามารถใช้ชีวิตได้อย่างอิสระ มีความสุข และพึ่งพาตนเองได้นานขึ้น​

ปัจจุบัน ประเทศไทยมีผู้สูงอายุมากกว่า 13 ล้านคน หรือคิดเป็นราว 20% ของประชากรทั้งหมด และคาดว่าภายใน 30 ปีข้างหน้า ตัวเลขจะเพิ่มขึ้นเกิน 20 ล้านคน ซึ่งความท้าทายที่มาพร้อมกับสังคมสูงวัย คือการดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุ โดยเฉพาะ “สมอง” ที่ถือเป็นหัวใจสำคัญของคุณภาพชีวิต​

ทำไมสุขภาพสมองถึงสำคัญในวัยสูงอายุ?​

สมองเป็นอวัยวะที่ซับซ้อนและเปราะบาง ทำหน้าที่ควบคุมการคิด การตัดสินใจ ความจำ และการดำเนินกิจวัตรประจำวัน แต่เมื่ออายุมากขึ้น เซลล์สมอง และการทำงานที่เชื่อมโยงกันจะค่อยๆ เสื่อมถอยลง ส่งผลให้ความจำไม่ดีเหมือนเดิม คิดได้ช้าลง และเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะสมองเสื่อม อย่างเช่น อัลไซเมอร์​

อย่างไรก็ตาม แม้จะอยู่ในวัยสูงอายุ สมองก็ยังคงปรับตัวและยืดหยุ่นได้ หากได้รับการดูแล และกระตุ้นอย่างเหมาะสม ก็สามารถช่วยชะลอความเสื่อม อีกทั้งยังทำให้ผู้สูงวัยสามารถใช้ชีวิตได้อย่างมั่นใจ มีความสุข และมีคุณภาพ​

เคล็ดลับการดูแลสมองผู้สูงวัยนั้นไม่ใช่เรื่องยาก เพียงแค่ทำอย่างสม่ำเสมอและครบทุกด้าน ก็ช่วยให้สมองแข็งแรงได้ ไม่ว่าจะเป็น...​
1. ออกกำลังกายเป็นประจำ: กิจกรรมง่ายๆ อย่างการเดินช้าๆ โยคะ ไทเก็ก หรือว่ายน้ำ ทำวันละอย่างน้อย 30 นาที ก็จะช่วยให้เลือด และออกซิเจนไหลเวียนไปเลี้ยงสมองได้ดี ลดความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง และกระตุ้นการสร้างสารสื่อประสาทที่สำคัญต่อความจำและอารมณ์​
2. กินอาหารที่ดีต่อสมอง: เลือกอาหารที่มีโอเมก้า-3 แอนติออกซิแดนท์ และวิตามิน เช่น ปลาแซลมอน ปลาทูน่า ผักใบเขียว ถั่ว ธัญพืช และผลไม้หลากสี เพื่อช่วยลดการอักเสบ และชะลอความเสื่อมของสมอง​
3. พักผ่อนและนอนหลับให้เพียงพอ: การนอนหลับวันละ 7–8 ชั่วโมง จะช่วยให้สมองได้พัก และจัดเก็บความทรงจำ อีกทั้งยังช่วยลดความเครียด และลดโอกาสเกิดภาวะสมองเสื่อม​
4. ฝึกใช้สมองอยู่เสมอ: การอ่านหนังสือ เล่นเกมฝึกสมอง เรียนรู้สิ่งใหม่ หรือฝึกภาษาใหม่ๆ จะช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นของสมอง และสร้างการเชื่อมต่อของเซลล์ประสาทใหม่ๆ​
5. สร้างความสัมพันธ์ทางสังคม: การพูดคุยกับครอบครัว เพื่อน หรือเข้าร่วมกิจกรรมสังคม ช่วยลดความเหงา ความเครียด อีกทั้งยังช่วยกระตุ้นสมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์และความจำ​
6. ตรวจเช็กสมองอย่างสม่ำเสมอ: การตรวจคัดกรองสมอง หรือทำแบบประเมินสุขภาพสมอง ช่วยให้ทราบความเสี่ยงตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ทำให้สามารถวางแผนดูแล และฟื้นฟูสมองได้อย่างเหมาะสม
​
ทุกวันที่ 1 ตุลาคม ของทุกปี ถูกกำหนดให้เป็น “วันผู้สูงอายุสากล” (International Day of Older Persons) เพื่อให้สังคมทั่วโลกได้ตระหนักถึงคุณค่า และศักยภาพของผู้สูงวัย พร้อมทั้งส่งเสริมให้ทุกภาคส่วนร่วมกันสร้างสภาพแวดล้อมที่เกื้อกูล ให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น​

เช่นเดียวกับ The Aspen Tree The Forestias คือหนึ่งในตัวอย่างของการดูแลผู้สูงวัยแบบองค์รวม เน้นทั้งสุขภาพกาย ใจ และสมอง โดยได้ร่วมมือกับ Baycrest ประเทศแคนาดา ศูนย์วิจัยและการดูแลผู้สูงวัยที่ได้รับการยอมรับในระดับโลก พัฒนาองค์ความรู้ งานวิจัย และโปรแกรมด้านสุขภาพสมอง และการดูแลผู้สูงวัย เพื่อนำมาปรับใช้ในประเทศไทย​
• Health & Brain Center: มีเครื่องมือประเมินสมองและโปรแกรมบริหารสมอง เพื่อวิเคราะห์ศักยภาพและความเสี่ยงได้อย่างแม่นยำ​
• กิจกรรมและสภาพแวดล้อมเพื่อผู้สูงวัย: ออกแบบเพื่อสนับสนุนการเคลื่อนไหว การเรียนรู้ และการสร้างปฏิสัมพันธ์ทางสังคม​
• การดูแลแบบองค์รวม: ช่วยให้ผู้สูงวัยมีสุขภาพกายแข็งแรง จิตใจสดใส และสมองทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ​

โดยความร่วมมือนี้เชื่อมโยงมาตรฐานระดับสากลเข้ากับการดูแลเชิงปฏิบัติจริง เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้สูงวัยไทย ให้สามารถใช้ชีวิตได้อย่างมั่นใจ มีความสุข และมีคุณค่าอย่างยั่งยืน​

เนื้อหาโดย คุณ สิทธา ปรีดาภิรัตน์ นักวิจัยอาวุโส ปฏิบัติการเชื่อมต่อสมองกับคอมพิวเตอร์ Happiness Science Hub, RISC ​

อ้างอิงข้อมูลจาก​
https://www.baycrest.org/Baycrest-Pages/News-Media/News/Baycrest-Global-Solutions/A-place-to-age-successfully​
https://mqdc.com/aspentree​