ฝ้าเพดาน สูงเท่าไหร่? บ้านถึงดูโปร่งสบาย

เขียนบทความโดย RISC | 3 ปีที่แล้ว

แก้ไขล่าสุด : 11 เดือนที่แล้ว

คงไม่มีใครไม่ชอบความโล่ง โปร่ง สบาย ยิ่งเป็นบ้านหรือห้องที่มีเพดานสูงๆ ก็ยิ่งสร้างความรู้สึกที่ดี

แต่...ความรู้สึกที่ว่า หากจะวัดออกมาเป็นความสูงของเพดานกับพื้น มันจะอยู่ที่เท่าไหร่ล่ะ?

งั้นก่อนอื่นเราต้องมารู้จัก “การรับรู้” ของคนเรากันก่อน โดยปกติมนุษย์จะเกิดความรู้สึกตามสิ่งเร้า เช่น แสง เสียง กลิ่น รส อุณหภูมิหรือการสัมผัส ซึ่งถ้าไม่อยู่ในขอบเขตของการรับรู้ ก็จะไม่เกิดความรู้สึกนั้นขึ้นมา จึงเป็นเหมือนเส้นแบ่งระหว่างความรู้สึกกับความไม่รู้สึก

จาก “กฎของเฟชเนอร์” (Fechner’s law) พบว่า ระดับความเข้มของสิ่งเร้าภายนอกมีผลต่อระดับของการรับรู้ภายในของมนุษย์ ขณะที่ “จิตฟิสิกส์” (Psychophysics) ซึ่งเป็นการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างจิตใจและร่างกาย พบว่าการรับรู้ทางตามีผลต่อการรับรู้มากที่สุด เมื่อเทียบกับประสาทสัมผัสอื่นๆ ของร่างกาย ถึง 75 %

โดย "ขอบเขตภาพ (Field of view)" ของตาขึ้นอยู่กับโครงสร้างของใบหน้าแต่ละคน ปกติจะอยู่ที่ 135 องศาในแนวตั้ง (มองขึ้นและลง) และ 200 องศาในแนวนอน (มองซ้ายและขวา) ส่วนขอบเขตการมองเห็น คือ มุมมองที่คนเรามองเห็นได้โดยไม่ต้องหันศีรษะ อยู่ที่ประมาณ 40 องศาในแนวนอน โดยสามารถมองแนวตั้งได้มากกว่ามุมมองแนวนอน และยังมีระยะการมองต่างๆ ดังนี้​

- การมองที่สะดวกสบายที่สุด โดยไม่ต้องก้มหรือเงยศีรษะอยู่ที่ มุมมองแนวตั้ง 27 องศาเหนือ/ใต้ระดับสายตา​

- การมองที่กรอกตาได้มากที่สุดโดยที่ยังสามารถแยกแยะสีได้ อยู่ที่มองขึ้นข้างบน 25 องศา และมองลงข้างล่าง 40 องศา​

- การมองแบบไม่ต้องพยายามและยังเห็นได้ชัดเจนจะอยู่ที่ มุมมองแนวตั้งเหนือและใต้ระดับสายตา 15 องศา​

- การมองที่ยังชัดเจนในระยะไกลที่สุดจะอยู่ที่ 3.60 เมตร ​

ซึ่งจากการศึกษาข้างต้น จึงนำมาสู่การออกแบบบ้านเพื่อสร้างความรู้สึกสบายจากการรับรู้ทางสายตาเป็นหลัก โดยความสูงฝ้าเพดานเป็นปัจจัยหนึ่งที่สร้างรู้สึกให้ผ่อนคลายหรืออึดอัดได้ โดยสามารถคำนวณหาความสูงฝ้าเพดานที่เหมาะสมได้จาก ขอบเขตภาพ (Field of view) ร่วมกับ ระยะการรับรู้ที่ทำให้เกิดความสัมพันธ์ในระดับต่างๆ (คิดจากคนทั่วไปที่มีความสูงของระดับสายตาอยู่ที่ 1.60 เมตร) ได้เป็น...​

- “ฝ้าเพดานสูง 2.70 เมตร เป็นระยะความสูงของที่ทำรู้สึกสบาย ไม่อึดอัด” โดยคิดจากระยะการมองที่ยังชัดเจนในระยะไกลที่สุด (3.60 เมตร) และการมองที่ชัดเจนโดยที่ไม่ต้องพยายาม (15 องศา)​

- “ฝ้าเพดานสูง 3.40 เมตร เป็นระยะความสูงที่ทำให้รู้สึกโปร่ง โล่ง สบาย” โดยคิดจากระยะการมองที่ยังชัดเจนในระยะไกลที่สุด (3.60 เมตร) และการมองแบบที่กรอกตาได้มากที่สุดโดยที่ยังสามารถแยกแยะสี (25 องศา) ​

นอกจากนี้ สิ่งที่ทำให้เกิดความรู้สึกสบาย ไม่อึดอัด ยังขึ้นอยู่กับขนาดของห้อง ความกว้างและความยาวของห้อง หรือแม้แต่หน้าต่างที่เปิดให้เห็นภายนอกบ้านอีกด้วย

เนื้อหาโดย: ดร.สฤกกา พงษ์สุวรรณ ผู้อำนวยการ ศูนย์วิจัย RISC