“พื้นที่กว้าง” ส่งผลต่ออารมณ์ความรู้สึกของเรามากกว่าที่คิด

เขียนบทความโดย RISC | 2 ปีที่แล้ว

แก้ไขล่าสุด : 2 ปีที่แล้ว

เคยเป็นมั้ย? เวลาที่อยู่ในพื้นที่หรือห้องแคบๆ เราจะรู้สึกอึดอัด หดหู่ หรือไม่สดชื่น​

แน่นอนว่าหลายคนอยากมีบ้านหรือห้องกว้างๆ โล่งๆ โปร่งสบายมากกว่าอยู่ในที่เล็กๆ แคบๆ มีพื้นที่จำกัด ซึ่งเรื่องนี้ไม่ใช่เรื่องแปลก นั่นก็เพราะขนาดและความกว้างของสภาพแวดล้อมจะส่งผลต่ออารมณ์ความรู้สึกของผู้อาศัยโดยตรง อีกทั้งยังส่งผลถึงการตัดสินเชิงจริยธรรมอีกด้วย​

แล้วทำไมถึงเป็นเช่นนั้น? งั้นเราลองมาดูงานวิจัยเกี่ยวกับเรื่องนี้กัน​

มีงานวิจัย “Spacious Environments Make Us Tolerant—The Role of Emotion and Metaphor” จาก South China Normal University ประเทศจีน ในปี 2021 ที่เก็บข้อมูลของผู้ร่วมตอบแบบสอบถามจำนวน 370 คน โดยให้ดูภาพตัวอย่างพื้นที่ภายในและภายนอกอาคาร ที่มีขนาดความกว้างต่างกัน และให้อธิบายความรู้สึกจากการเห็นภาพแต่ละภาพ ซึ่งผลการวิเคราะห์พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามบรรยายพื้นที่กว้างด้วยคำที่มีความหมายไปในเชิงบวก เช่น “โล่ง ผ่อนคลาย เป็นอิสระ สบายใจ” ในขณะที่ผู้ตอบแบบสอบถามบรรยายพื้นที่แคบด้วยคำที่มีความหมายในเชิงลบ เช่น “แคบ มืด หดหู่ เป็นทุกข์” หรืออาจสรุปได้สั้นๆ ว่า “ยิ่งกว้าง ยิ่งรู้สึกดี”​

แต่กระนั้น พื้นที่กว้างและแคบยังส่งผลต่อการตัดสินเชิงจริยธรรมที่แตกต่างกันได้ โดยจากผลตอบแบบสอบถามการตัดสินทางจริยธรรม (Moral Judgment) 5 ข้อ เช่น การกินสุนัข การลอกข้อสอบ การติดสินบน การปลอมแปลงประวัติส่วนตัว และการขโมยกระเป๋าสตางค์ พบว่า พื้นที่โล่งกว้าง โดยเฉพาะพื้นที่ที่โปร่ง มีแสงสว่างเพียงพอ จะส่งผลให้เกิดความใจกว้าง และอดทนอดกลั้นกับพฤติกรรมที่ไม่ดีมากขึ้น ทำให้การตัดสินใจลงโทษพฤติกรรมนั้นๆ เบาลง ขณะที่พื้นที่แคบ สภาพแวดล้อมมืด ก็จะสร้างความรู้สึกไม่ปลอดภัย และยังสามารถทำให้เกิดการตัดสินเชิงจริยธรรมที่เข้มงวดและมีบทลงโทษรุนแรงมากขึ้น แม้พฤติกรรมนั้นๆ จะไม่ใช่พฤติกรรมไม่ดีได้เช่นกัน​

จะเห็นได้ว่า แค่สภาพแวดล้อมกว้างหรือแคบต่างกัน ก็ส่งผลต่อความรู้สึกและการรับรู้ของเรา ซึ่งข้อมูลในส่วนนี้เราสามารถนำไปปรับใช้กับบริบทต่างๆ ได้ แต่สิ่งที่สำคัญนอกจากขนาดของพื้นที่แล้ว ปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับความรู้สึกของคนเรายังมีอีกมากมายที่เรามองข้ามไม่ได้ ทั้งเรื่องของแสงสว่าง รูปทรง หรือแม้กระทั่งเรื่องของสี​

เนื้อหาโดย คุณจิราภา หอบรรลือกิจ นักวิจัยและการสื่อสาร RISC​

อ้างอิงข้อมูลจาก​
Wu, C.; Liang, F.; Liang, X.; Huang, C.; Wang, H.; He, X.; Zhang, W.; Rojas, D.; Duan, Y. Spacious Environments Make Us Tolerant—The Role of Emotion and Metaphor. Int. J. Environ. Res. Public Health 2021, 18, 10530. https://doi.org/10.3390/ijerph181910530​